“ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਐਸਾ ਬੋਲਿਆ ਜੋ ਜੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੜਵਾ ਕਰ ਦੇਵੇ।”

“ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਐਸਾ ਬੋਲਿਆ ਜੋ ਜੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੜਵਾ ਕਰ ਦੇਵੇ।”

ਆਈਸ਼ਾ ਉਮੁੱਲ ਮੂਮਿਨੀਨ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹਾ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਮੈਂ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: “ਸੈਫ਼ੀਆ ਬਾਰੇ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ ਕਿ …” (ਇੱਕ ਰਿਵਾਇਤਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਮਤਲਬ ਛੋਟੀ ਗੱਲ), ਤਾਂ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਐਸਾ ਬੋਲਿਆ ਜੋ ਜੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੜਵਾ ਕਰ ਦੇਵੇ।” ਉਸ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਇੱਕ ਇਨਸਾਨ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ, ਤਾਂ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਮੈਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਇਨਸਾਨ ਬਾਰੇ ਦੱਸਾਂ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਵੇ।”

[صحيح] [رواه أبو داود والترمذي وأحمد]

الشرح

ਉਮੁੱਲ ਮੂਮਿਨੀਨ ਆਈਸ਼ਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹਾ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: “ਸੈਫ਼ੀਆ ਬਾਰੇ ਇਹ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਜਿਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਮੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਛੋਟੀ ਹੈ।”ਤਾਂ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਐਸਾ ਬੋਲਿਆ ਜੋ ਜੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਓਵਰਪਾਵਰ ਕਰ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰ ਦੇਵੇ।”ਆਈਸ਼ਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਨੇ ਕਿਸੇ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘਟਾਅਵ ਵਾਲਾ ਬੋਲਿਆ, ਤਾਂ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਮੈਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਖਾਮੀ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਾਂ, ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੋਲਾਂ ਜਾਂ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਘਟਾਅਵ ਵਾਲਾ ਕਰਾਂ, ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।”

فوائد الحديث

ਗੀਬਤ ਤੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਅਤੇ ਡਰਾਉਣਾ।

ਹੇਅਤਾਂ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਨੀ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਕਲ ਤੌਹੀਨ ਅਤੇ ਘਟਿਆਉ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਰਨੀ ਹਰਾਮ ਗੀਬਤ ਵਿਚੋਂ ਹੈ।

ਜਿਸਮਾਨੀ ਔਗੁਣਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਕਰਨਾ ਗੀਬਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।

ਕਾਜ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਮਿਜ਼ਾਜ਼" ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਮਿਲਾਉਣਾ ਅਤੇ ਬਦਲਣਾ, ਯਾਨੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ। ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਇਹ ਗੀਬਤ ਸਮੁੰਦਰ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦੇਵੇਗੀ, ਉਸ ਦੀ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਘਣਤਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ। ਫਿਰ ਜੇ ਘੱਟ ਅਮਲਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਮਿਲ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਹਾਲ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?

ਪਤਨੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਘੈਰਤ (ਜਲਣ) ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਬਿਆਨ।

ਨਬੀ ﷺ ਵੱਲੋਂ ਬੁਰਾਈ ‘ਤੇ ਚੁੱਪੀ ਨਾ ਸਾਧਣਾ।

ਦੁਨਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜੋ ਕੁਝ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਹੈਸਿਯਤ ਨੂੰ ਘਟਿਆ ਦਿਖਾਉਣਾ ਜਦੋਂ ਇਸ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਦੀ ਰਜ਼ਾਮੰਦੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਨਾਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।

ਇਸਲਾਮ ਨੇਕ ਅਖ਼ਲਾਕਾਂ ਦਾ ਦੀਨ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਇੱਜ਼ਤਾਂ ਦੀ ਹਿਫ਼ਾਜ਼ਤ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਜਾਂ ਕਰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਨਾ ਤੋੜੀਆਂ ਜਾਣ; ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਚ ਦੁਸ਼ਮਨੀ ਅਤੇ ਬਗ਼ਜ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।

التصنيفات

Blameworthy Morals