ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੰਦਿਓ! ਮੈਂ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਹਰਾਮ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਹਰਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ…

ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੰਦਿਓ! ਮੈਂ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਹਰਾਮ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਹਰਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਨਾ ਕਰੋ

ਅਬੁਜ਼ਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ: ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਰਿਵਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਹਾਨ ਰੱਬ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੰਦਿਓ! ਮੈਂ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਹਰਾਮ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਹਰਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਨਾ ਕਰੋ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੰਦਿਓ! ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਗੁਮਰਾਹ ਹੋ, ਸਿਵਾਏ ਉਸ ਤੋਂ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਹਿਦਾਇਤ (ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ) ਦੇਵਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਹਿਦਾਇਤ ਮੰਗੋ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਿਦਾਇਤ ਦਿਵਾਂਗਾ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੰਦਿਓ! ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਭੁੱਖੇ ਹੋ, ਸਿਵਾਏ ਉਸਦੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਖਿਲਾਵਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਖਾਣਾ ਮੰਗੋ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖਿਲਾਵਾਂਗਾ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੰਦਿਓ! ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਨੰਗੇ ਹੋ, ਸਿਵਾਏ ਉਸਦੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਾਵਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਕੱਪੜੇ ਮੰਗੋ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਾਵਾਂਗਾ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੰਦਿਓ! ਤੁਸੀਂ ਦਿਨ ਰਾਤ ਗੁਨਾਹ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਮਾਫੀ ਮੰਗੋ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿਵਾਂਗਾ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੰਦਿਓ! ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੇ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਮਿਲ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕੋਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਫਾਇਦਾ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਮਿਲ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕੋਂ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੰਦਿਓ! ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਥੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਤੇ ਤੁਹਾਥੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਤੁਹਾਡੇ ਇਨਸਾਨ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿੰਨ; ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਬੰਦੇ ਦੇ ਦਿਲ ਵਾਂਗ ਹੋ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਵੀ ਮੇਰੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੰਦਿਓ! ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਥੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਤੇ ਤੁਹਾਥੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਤੁਹਾਡੇ ਇਨਸਾਨ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿੰਨ; ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਾਪੀ ਬੰਦੇ ਦੇ ਦਿਲ ਵਾਂਗ ਹੋ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਵੀ ਮੇਰੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਘਾਟਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੰਦਿਓ! ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਥੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਤੁਹਾਡੇ ਇਨਸਾਨ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿੰਨ; ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਖੜੇ ਹੋ ਜਾਣ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਮੈਥੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਮੰਗਣ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਹਰੇਕ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮੰਗੀ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਦੇਵਾਂ, ਤਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਜਿੰਨੀ ਇੱਕ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸੁਈ ਡੁਬੋ ਕੇ ਕੱਢਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਬੰਦਿਓ! ਇਹ ਸਾਰੇ ਤੁਹਾਡੇ ਆਪਣੇ ਕਰਮ ਹੀ ਹਨ ਜੋ ਮੈਂ ਗਿਣ ਕੇ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਫੇਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ-ਪੂਰਾ ਬਦਲਾ ਵੀ ਦੇਵਾਂਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਕੋਈ ਭਲਾਈ ਮਿਲੇ, ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰੇ, ਅਤੇ ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਸਤੋਂ ਵੱਖ ਮਿਲੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੀ ਦੋਸ਼ ਦੇਵੇ।"

[صحيح] [رواه مسلم]

الشرح

"ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਵਾਜਹ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਸੁਭਾਨਹੂ ਵਤਾ'ਆਲਾ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਹਰਾਮ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਖਲੂਕ (ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਜੀਵਾਂ) ਵਿੱਚ ਵੀ ਜ਼ੁਲਮ ਨੂੰ ਹਰਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਤਾਂਕਿ ਕੋਈ ਕਿਸੇ 'ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਨਾ ਕਰੇ।" "ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਮਖਲੂਕ ਹਕ ਦਾ ਰਾਹ ਭੁੱਲੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜਦ ਤੱਕ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਹਿਦਾਇਤ ਅਤੇ ਤੌਫੀਕ (ਕਾਮਯਾਬੀ ਦੀ ਰਾਹਦਾਰੀ) ਨਾ ਮਿਲੇ। ਜਿਹੜਾ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਹਿਦਾਇਤ ਮੰਗਦਾ ਹੈ, ਤਾ ਅੱਲਾਹ ਉਸਨੂੰ ਸਹੀ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਅਤੇ ਕਾਮਯਾਬ ਕਰਦਾ ਹੈ।" "ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਮਖਲੂਕ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਮੁਹਤਾਜ ਹੈ, ਉਹ ਹਰ ਜ਼ਰੂਰਤ ਵਿੱਚ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਲੋੜ ਰਖਦੀ ਹੈ। ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਅੱਲਾਹ ਕੋਲੋਂ ਕੁਝ ਮੰਗਦਾ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੂਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।" "ਅਤੇ ਬੰਦੇ ਰਾਤ ਦਿਨ ਗੁਨਾਹ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਬੰਦਾ ਮਾਫੀ ਮੰਗਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ (ਉਸਦੇ ਗੁਨਾਹਾਂ ਨੂੰ) ਢੱਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।" "ਅਤੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਵੱਸ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਣ ਜਾਂ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਦੇ ਸਕਣ।" "ਅਤੇ ਜੇ ਉਹ ਸਾਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ਗਾਰ ਦਿਲ ਵਾਲੇ ਇਕ ਬੰਦੇ ਵਰਗੇ ਹੋ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਪਰਹੇਜ਼ਗਾਰੀ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ।" "ਅਤੇ ਜੇ ਉਹ ਸਾਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਫ਼ਾਸਿਕ (ਬਦਕਿਰਦਾਰ) ਦਿਲ ਵਾਲੇ ਇਕ ਬੰਦੇ ਵਰਗੇ ਹੋ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਬਦਕਿਰਦਾਰੀ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਰੱਤੀ ਭਰ ਵੀ ਘਾਟ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਭ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਮੁਹਤਾਜ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹਨ — ਹਰ ਹਾਲਤ, ਵੇਲੇ ਅਤੇ ਥਾਂ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਬੇਨਿਆਜ਼ (ਮੁਖਤਾਰ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਮੋਹਤਾਜ ਨਹੀਂ) ਹੈ।" "ਅਤੇ ਜੇ ਇਨਸਾਨ ਅਤੇ ਜਿਨਨਾਤ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਆਖਰੀ, ਸਾਰੇ ਇਕ ਥਾਂ ਇਕੱਠੇ ਖੜੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਤੋਂ ਮੰਗਣ, ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੰਗ ਮੁਤਾਬਕ ਦੇ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਵੀ ਇਸ ਨਾਲ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਘਾਟ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ — ਬਿਲਕੁਲ ਐਸਾ ਹੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਸੁਈ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡੁਬੋ ਕੇ ਕੱਢ ਲਿਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਘਟਾਉਂਦੀ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਬੇਨਿਆਜ਼ੀ (ਸੰਪੂਰਨ ਧਨਵੰਤਤਾ) ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।" "ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਿਣਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਮਲਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਅਲਾਵਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਆਪਣੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਸਚਾ ਇਨਾਮ ਚੰਗਾ ਦੇਖੇ, ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰੇ ਉਸ ਦੀ ਤੌਫੀਕ ਲਈ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਰਾਹ 'ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ। ਜਿਹੜਾ ਆਪਣੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਕੁਝ ਹੋਰ ਦੇਖੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੀ ਦੋਸ਼ ਦੇਵੇ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਖ਼ਸਾਰਾ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਇਆ।"

فوائد الحديث

"ਇਹ ਹਦੀਸ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਨਬੀ ﷺ ਆਪਣੇ ਰਬ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 'ਹਦੀਸ ਕੁਦਸੀ' ਜਾਂ 'ਹਦੀਸ ਇਲਾਹੀ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਫ਼ਜ਼ ਅਤੇ ਮਤਲਬ ਦੋਹਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਖਾਸ ਗੁਣ ਨਹੀਂ ਹਨ ਜੋ ਕੁਰਾਨ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਤਿਲਾਵਤ ਨਾਲ ਇਬਾਦਤ ਕਰਨਾ, ਉਸ ਲਈ ਪਾਕੀ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ, ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਮਜੀਦ ਕਰਾਮਾਤ ਅਤੇ ਅਦਭੁਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ।"

"ਜੋ ਕੁਝ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਇਲਮ (ਗਿਆਨ) ਜਾਂ ਹਿਦਾਯਹ (ਹਿਦਾਇਤ) ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਹਿਦਾਇਤ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।"

"ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਭਲਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਕਰਮ ਤੋਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਮਾੜਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਖ਼ੁਦਾਈ ਅਤੇ ਖਾਹਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।"

"ਜੋ ਭਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਤੌਫੀਕ ਨਾਲ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਇਨਾਮ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਫਜ਼ਲ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਜੋ ਬੁਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਸਿਰਫ ਆਪਣੀ ਆਪ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।"

التصنيفات

The Creed, Oneness of Allah's Names and Attributes