فوائد الحديث

इब्न दकीक अल्ईदले भन्नुभयो: यो हदीस अत्यन्त महान् छ, यसमा विभिन्न प्रकारका ज्ञान, सिद्धान्त र शिष्टाचार/ आचरणहरू समेटिएका छन्। यस हदीसमा मुसलमानहरूको आवश्यकता पूरा गर्ने, तिनीहरूलाई लाभ पुर्‍याउने, चाहे त्यो ज्ञानद्वारा होस्, धनद्वारा, सहयोगद्वारा, हितकारी सल्लाहद्वारा, वा राम्रो सुझाव वा परामर्शद्वारा — सबैको ठूलो प्रतिफल (सवाब) उल्लेख गरिएको छ।

ऋणी वा कठिनाइमा परेका व्यक्तिलाई सजिलो बनाउने (राहत दिने) कुरामा उत्साह र प्रेरणा दिने शिक्षा।

मुस्लिमलाई मद्दत गर्न प्रोत्साहन, र यो शिक्षा कि जसले आफ्ना मुस्लिम भाइलाई मद्दत गर्छ, अल्लाह तआलाले त्यसको अनुरूप स्वयम् उसलाई मद्दत गर्नुहुन्छ।

मुसलमानको त्रुटि ढाक्ने एक तरिका यो पनि हो कि उसको कमजोरी र गल्तीहरू खोज्ने प्रयास नगर्नु। सलफ ए सालिहीन् मध्येका केही विद्वानहरूले भनेका छन्: “मैले केही मानिसहरूलाई यस्तो पाएको थिएँ कि जब उनीहरूमा कुनै दोष/गल्तीहरू थिएनन्, तर जब उनीहरूले अरूको दोष/गल्ती हरूको चर्चा गर्न थाले, तब मानिसहरूले पनि उनीहरूका कमजोरीहरू खोज्न थाले। अनि मैले त्यसको विपरीत केही मानिसहरू यस्तो पनि पाएको थिएँ कि जब उनीहरूको आफ्नै कमजोरी र गल्तीहरू थिए, तर उनीहरूले अरूको गल्तीहरूको कुरा गरेनन्, फलस्वरूप उनीहरूको गल्ती र कमजोरीहरू पनि अरु मानिसहरूले बिर्सिए।”

मानिसहरूको गल्ती र कमजोरी ढाक्नुको अर्थ यो होइन कि गल्ती देख्दा त्यसलाई परिवर्तन नगर्ने र त्यसै छोडिदिने। बरु, दोष/गल्तीलाई सुधार्ने प्रयास गर्न सकिन्छ र त्यसलाई मर्यादापूर्वक ढाक्न पनि सकिन्छ। यो त्यस्ता व्यक्तिहरूको लागि हो जसलाई भ्रष्टाचार वा अत्याचारमा संलग्न भनेर चिनिएको छैन। तर जो व्यक्तिको कुरा भ्रष्टाचार वा अत्याचारमा कुख्यात वा परिचित छ, उसमा ढाक्ने काम लाई प्रेरित गरिँदैन। यस्तो अवस्थामा उसको विषयलाई अख्तियारवाला अधिकारीसम्म पुर्‍याउनु पर्छ, जबसम्म त्यसबाट अन्य ठूलो समस्या नहोस्। यसको कारण के हो भने, उसलाई ढाक्नु उसको भ्रष्टाचारमा प्रोत्साहन दिन्छ, अरू मानिसहरूलाई पनि नोक्सान पुर्‍याउन हिम्मत दिन्छ, र अन्य दुष्ट र हठी मानिसहरूलाई पनि उक्साउँछ।

ज्ञानको हासिल गर्न, कुरआन पढ्न र आपसमा अध्ययन गर्न प्रोत्साहन।

इमाम अन-नववीले भन्नुहुन्छ: यसमा मस्जिदमा कुरआन पढ्न भेला हुनेको फजीलतको प्रमाण छ। यदि अल्लाहको इच्छा भए, यस फजीलतमा मस्जिदको सट्टा विद्यालय, रबात (धार्मिक केन्द्र) वा यस्तै अन्य स्थानमा भेला भएर अध्ययन गर्नु पनि समावेश हुन्छ।

प्रतिफल (सवाब) केवल सत्कर्महरूमा निर्भर हुन्छ, वंश वा परिवारको उपर निर्भर हुँदैन।